2024 թվականի՝ կլիմայական տագնապալի անոմալիաների տարվա արդյունքները | Մաս 2

Ամփոփում ենք 2024 թվականի կլիմայական արդյունքները, որոնք ցույց են տվել մոլորակի վրա աննախադեպ կլիմայական փոփոխությունները։ Սկզբում նախատեսվում էր բոլոր բնական աղետների ընդհանուր ակնարկ՝ դրանց չափերի եւ բնույթի փոփոխությունները արտացոլելու համար: Բայց պարզվեց, որ անհնար է մեկ նյութում լուսաբանել տեղեկատվության ողջ ծավալը։

Արեւադարձային ցիկլոններ

Արեւադարձային փոթորիկները, ինչպես շատ աղետներ, տեղի են ունենում տարվա որոշ ամիսների ընթացքում: Սակայն վերջին տարիներին, հատկապես 2024 թվականին, սեզոնների սահմանները լղոզվել են՝ դժվարացնելով կանխատեսումն ու նախապատրաստումը։

Շնորհիվ այն էներգիայի, որը գերտաքացած օվկիանոսը տալիս է արեւադարձային ցիկլոններին, այս երեւույթները չափազանց հզորանում են եւ արագորեն սրվում։ Փոթորիկների արագ ուժգնացումը կործանարար հետեւանքներ է ունենում հատկապես ափամերձ շրջանների համար եւ սովորական է դարձել վերջին տարիներին, հատկապես 2024թ.-ին։

Աննորմալ տեղումներ եւ ջրհեղեղներ

Օվկիանոսների տաքացումը մեծացնում է գոլորշիացումը՝ մթնոլորտին խոնավություն ավելացնելով։ Արդյունքում վերջին տարիներին անոմալ տեղումների քանակը զգալիորեն աճել է։

Անձրեւների ինտենսիվությունը հասել է աննախադեպ մակարդակի։ Այլեւս ոչ մեկին չի զարմացնում, երբ 24 ժամվա ընթացքում մեկ ամսվա անձրեւի քանակ է տեղում: Նոր իրականությունը դարձել է ավելի դաժան։ Այժմ մեկ տարվա տեղումները կարող են ընկնել ընդամենը մի քանի օրվա կամ նույնիսկ ժամվա ընթացքում:

Շատ տարածաշրջանների ենթակառուցվածքները պարզապես պատրաստ չեն տեղումների նման քանակությանը։ Թեեւ մարդիկ հակված են հետեւանքների համար մեղադրել կոմունալ ծառայություններին, արժե ընդունել, որ ոչ մի համակարգ չի կարող հաղթահարել նման բեռը:

Բայց հատկապես ուշագրավն այն է, որ նման անոմալ տեղումները սկսեցին տեղալ ավանդաբար չոր տարածքներում, այդ թվում՝ մոլորակի ամենամեծ անապատներում:

Նման ինտենսիվ տեղումների դեպքում աղետալի ջրհեղեղներն անխուսափելի են։ Դրա ողբերգական հաստատումն էր Իսպանիայում տեղի ունեցած ավերիչ ջրհեղեղը։ Վալենսիայի շրջանում 8 ժամում ընկավ տեղումների տարեկան նորմայից ավելին, ինչն առաջացրեց լայնածավալ աղետ՝ քաղաքի փողոցները ծածկվեցին տոննաներով ցեխով եւ լցվեցին տների ավերակներով ու ջախջախված մեքենաներով։ Աղետը խլեց ավելի քան 220 մարդու կյանք։

Իրավիճակը սրում է այն փաստը, որ տեղումների փաստացի քանակը զգալիորեն գերազանցում է կանխատեսումները։ Այս դեպքում ջրհեղեղներն այնքան հանկարծակի են տեղի ունենում, որ մարդիկ ժամանակ չեն ունենում արձագանքելու՝ չհավատալով, որ ջուրը կարող է այդքան արագ բարձրանալ։

Ջրհեղեղները խախտում են բնորոշ սեզոնայնությունը: Նույն միտումը նկատվում է բազմաթիվ տեսակի աղետների դեպքում, ինչպիսիք են հրդեհները, տորնադոները, ջերմաստիճանի անոմալիաները եւ այլն: Սա մանրամասն քննարկվում է կլիմայական աղետների տարեկան ակնարկի առաջին մասում։

Սողանքներ

Ինտենսիվ տեղումներն ու ավերիչ ջրհեղեղները խնդրի միայն մի մասն են: Հսկայական քանակությամբ ջուրը, հագեցնելով հողը, դարձնում է այն անկայուն, ինչն անխուսափելիորեն հանգեցնում է մեկ այլ մահացու սպառնալիքի՝ սողանքների։ Անհնար է պատկերացնել, բայց հարյուրավոր եւ նույնիսկ հազարավոր մարդիկ մահանում են րոպեների ընթացքում:

Տեսանյութում ցուցադրվածը դեռ սկիզբն է։ Հետագա զարգացման կանխատեսումն ակնհայտ է՝ մեզ սպասվում է կատակլիզմների էքսպոնենցիալ աճ, քանի որ մոլորակն արդեն թեւակոխել է ամենակրիտիկական փուլը։ Այն, ինչ տեղի կունենա մոլորակի հետ առաջիկա տարիներին, արտացոլված է «Երկրի վրա կլիմայական աղետների առաջընթացի եւ դրանց աղետալի հետեւանքների մասին» զեկույցում: Յուրաքանչյուր ոք, ով ցանկանում է ավելի լավ հասկանալ, թե ինչ է կատարվում մեր մոլորակի հետ, կարող է դա անել ինքնուրույն:

Բայց մենք դեռ շանս ունենք։ Մենք դեռ չենք անցել անդառնալիության կետը: Այնուամենայնիվ, կա մի շատ կարեւոր պահ։ Մենք պետք է ժամանակին գտնենք եւ իրականացնենք լուծումը մինչեւ անդառնալիության կետը անցնելը, այլապես հետո մենք այլեւս ոչինչ չենք կարող անել։

Մեր մոլորակը մեկ միասնական համակարգ է, որտեղ դրա մի մասի փոփոխություններն անխուսափելիորեն ազդում են մյուս մասի վրա։ Այդ իսկ պատճառով խնդիրը համալիր լուծում է պահանջում։

Մենք պետք է պայմաններ ստեղծենք գիտնականների միջազգային բաց աշխատանքի համար, որպեսզի բոլոր երկրները միասին փնտրեն կլիմայական ճգնաժամից դուրս գալու ուղիները։

Այժմ մեզանից յուրաքանչյուրը պետք է մասնակցի ողջ մարդկության կողմից հարցման ստեղծմանը՝ գիտական ներուժի միավորման նպատակով։ Հակառակ դեպքում մենք պարզապես չենք գոյատևի: